جریمه عدم تسلیم لیست حقوق و پیمانکاری: تفسیر و تحلیل ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم
جریمه عدم تسلیم لیست حقوق و پیمانکاری: تفسیر و تحلیل ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم
مقدمه
در نظام اقتصادی هر کشوری، رعایت قوانین مالیاتی از ارکان اصلی شفافیت، عدالت و پایداری مالی محسوب میشود. سازمان امور مالیاتی کشور به منظور تضمین وصول صحیح مالیاتها و جلوگیری از فرار مالیاتی، مکلفیتهایی را برای اشخاص حقیقی و حقوقی تعیین کرده است. یکی از این مکلفیتهای کلیدی که عدم رعایت آن میتواند پیامدهای مالی قابل توجهی برای مؤدیان داشته باشد، تسلیم بهموقع فهرستها و صورتحسابهای مربوط به پرداختهاست. ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم، به طور خاص به جریمه عدم تسلیم این فهرستها اختصاص دارد. در این مقاله به تفسیر و تحلیل جامع این ماده قانونی پرداخته و جنبههای مختلف جریمه عدم تسلیم فهرست حقوق و پیمانکاری را تبیین خواهیم کرد.
محتوای اصلی
ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم چیست؟
ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم، به جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی و همچنین عدم تسلیم فهرستها و صورتحسابهای موضوع تکالیف مالیاتی میپردازد. این ماده با هدف تضمین شفافیت در مبادلات مالی و اطمینان از کسر و ایصال صحیح مالیاتهای تکلیفی وضع شده است. در این بررسی، تمرکز ما بر بخش مربوط به عدم تسلیم فهرستها و صورتحسابها خواهد بود.
هدف از تسلیم فهرست حقوق و پیمانکاری
سازمان امور مالیاتی به منظور رصد و کنترل تراکنشهای مالی و اطمینان از صحت محاسبات مالیاتی، از مؤدیان میخواهد تا فهرست تمامی پرداختهایی که مشمول مالیات تکلیفی هستند (مانند حقوق و دستمزد کارکنان یا حقالزحمه پیمانکاران و اشخاص ثالث) را در موعد مقرر تسلیم نمایند. این فهرستها به سازمان امکان میدهند تا اطلاعات مربوط به دریافتکنندگان وجوه را اعتبارسنجی کرده و از صحت کسر و پرداخت مالیات تکلیفی توسط پرداختکننده (کارفرما یا پیماندهنده) اطمینان حاصل کند.
اشخاص مکلف به تسلیم فهرستها
مکلفین اصلی به تسلیم این فهرستها عبارتند از:
- کارفرمایان: تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که حقوق و دستمزد به کارکنان خود پرداخت میکنند، مکلف به تسلیم فهرست حقوق کارکنان و میزان مالیات کسر شده واریزی میباشند.
- پرداختکنندگان حقالزحمه پیمانکاری و سایر اشخاص ثالث: اشخاص حقوقی و در برخی موارد اشخاص حقیقی که مبالغی را بابت قراردادهای پیمانکاری، اجاره، حقالوکاله، حقالزحمه مشاوره و سایر خدمات به اشخاص حقیقی یا حقوقی دیگر پرداخت میکنند، مکلفند فهرست این پرداختها را همراه با اطلاعات دریافتکننده وجه و مالیاتهای کسر شده (در صورت وجود مالیات تکلیفی) به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند.
محتوای فهرستهای قابل تسلیم
فهرستهای مذکور باید شامل اطلاعات جامع و دقیقی باشند که امکان شناسایی کامل پرداختکننده و دریافتکننده، ماهیت پرداخت، مبلغ پرداخت شده و میزان مالیات کسر شده (در صورت لزوم) را فراهم آورند. این اطلاعات عموماً شامل:
- نام و نام خانوادگی/نام شرکت دریافتکننده
- کد ملی/شناسه ملی دریافتکننده
- آدرس
- نوع و مبلغ پرداخت
- میزان مالیات کسر شده و تاریخ پرداخت آن به حساب سازمان امور مالیاتی
جریمه عدم تسلیم یا تأخیر در تسلیم فهرست/قرارداد (ماده 197)
طبق صراحت ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم، در صورت عدم تسلیم فهرست یا صورتحسابهای مربوطه در موعد مقرر از طرف اشخاصی که مکلف به تسلیم آنها میباشند، جریمهای معادل دو درصد (2%) مبالغ پرداختنی (مربوط به قراردادهای پیمانکاری، اجاره، حقوق و…) تعلق میگیرد.
نکات مهم:
- میزان جریمه: این جریمه به صورت ثابت و به میزان 2% از کل مبلغی که باید در فهرست قید و تسلیم میشد، محاسبه میگردد. برای مثال، اگر مجموع حقوق و مزایای مشمول در یک ماه 100 میلیون تومان باشد، جریمه عدم تسلیم فهرست آن ماه 2 میلیون تومان خواهد بود. این جریمه مستقل از مبلغ مالیات کسر شده یا نشده است و صرفاً به عدم ارائه فهرست مربوط میشود.
- تفاوت با سایر جرایم: این جریمه با جریمه عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر (موضوع تبصره ماده 190) یا جریمه کتمان درآمد و یا جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی (که آن هم در ماده 197 ذکر شده است) متفاوت است و به صورت جداگانه اعمال میشود.
- غیرقابل بخشش بودن: به طور معمول، جرایم مالیاتی از جمله جریمه ماده 197، در زمره جرایم غیرقابل بخشش محسوب میشوند، مگر در شرایط خاص و با تصویب مراجع ذیصلاح مالیاتی.
- مهلت قانونی: مهلت تسلیم فهرست حقوق معمولاً تا پایان ماه بعد از ماه پرداخت حقوق و برای فهرست پیمانکاری و سایر موارد، تا پایان ماه بعد از تاریخ پرداخت یا رویداد مالی است. تأخیر حتی یک روز نیز مشمول جریمه خواهد بود.
اهمیت تسلیم بهموقع
تسلیم بهموقع و صحیح فهرستها و صورتحسابهای موضوع ماده 197، نه تنها از تحمیل جرایم مالی سنگین جلوگیری میکند، بلکه به ایجاد سابقه مثبت مالیاتی برای مؤدی کمک کرده و میتواند در فرآیندهای آتی حسابرسی و رسیدگی مالیاتی، تسهیلگر باشد. عدم رعایت این تکلیف میتواند منجر به سوءظن سازمان مالیاتی و افزایش احتمال رسیدگیهای دقیقتر و چالشبرانگیزتر گردد.
نتیجهگیری
ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم، یکی از مواد حیاتی در زمینه مکلفیتهای مالیاتی است که عدم توجه به آن میتواند هزینههای مالی گزافی را به مؤدیان تحمیل کند. شناخت دقیق این ماده، مهلتهای قانونی تسلیم فهرستها و محتوای مورد نیاز آنها، برای تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که به نوعی با پرداخت حقوق و دستمزد یا حقالزحمه به اشخاص ثالث سر و کار دارند، ضروری است. همواره توصیه میشود برای جلوگیری از بروز هرگونه اشتباه و قرار گرفتن در معرض جرایم مالیاتی، از مشاوران مالیاتی متخصص بهرهمند شوید و تکالیف قانونی خود را در موعد مقرر و با دقت کامل انجام دهید.
سوالات متداول
1. آیا جریمه ماده 197 قانون مالیاتهای مستقیم قابل بخشودگی است؟
بر اساس قوانین فعلی و رویه سازمان امور مالیاتی، جریمه عدم تسلیم فهرستها (2% مبالغ پرداختنی) از جرایم غیرقابل بخشودگی محسوب میشود. هرگونه بخشش احتمالی نیازمند مصوبات خاص و توجیهات قوی در هیئتهای حل اختلاف مالیاتی است، اما اصل بر عدم بخشودگی آن است.
2. مهلت قانونی تسلیم فهرست حقوق و فهرست پیمانکاری چقدر است؟
مهلت تسلیم فهرست حقوق و دستمزد معمولاً تا پایان ماه بعد از ماه پرداخت حقوق است. برای فهرست قراردادهای پیمانکاری و سایر خدمات نیز، مهلت مشابهی (تا پایان ماه بعد از تاریخ انجام پرداخت یا تاریخ قرارداد/فاکتور) در نظر گرفته میشود. لازم است مؤدیان برای اطلاع دقیق از آخرین مهلتها به بخشنامهها و اطلاعیههای سازمان امور مالیاتی مراجعه کنند.
3. تفاوت جریمه عدم تسلیم فهرست (ماده 197) با جریمه تأخیر در پرداخت مالیات چیست؟
جریمه عدم تسلیم فهرست (ماده 197) به دلیل عدم ارائه اطلاعات و شفافیت مالی در موعد مقرر وضع میشود و معادل 2% از کل مبالغ پرداخت شده است. اما جریمه تأخیر در پرداخت مالیات (موضوع تبصره ماده 190) به دلیل عدم واریز به موقع خود مبلغ مالیات (مثلاً مالیات کسر شده از حقوق) به حساب سازمان امور مالیاتی است و معمولاً به صورت 2.5% مالیات پرداخت نشده به ازای هر ماه تأخیر محاسبه میگردد. این دو جریمه کاملاً مجزا و مستقل از یکدیگر هستند.
4. آیا پیمانکاران نیز باید فهرست پرداختهای خود را تسلیم کنند؟
خیر، عموماً مسئولیت تسلیم فهرست مربوط به پرداختهای پیمانکاری بر عهده پیماندهنده (کارفرما) است که مبلغ را به پیمانکار پرداخت میکند، نه خود پیمانکار. پیمانکاران خود موظف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی عملکرد و پرداخت مالیات مربوط به درآمدهایشان هستند. مگر اینکه پیمانکار نیز خود در جایگاه کارفرما باشد و به اشخاص دیگر پرداختهایی را انجام دهد که مشمول این مکلفیت شود.
برای پاسخ به سوالات بیشتر و دریافت مشاوره، میتوانید به صفحه اینستاگرام ما مراجعه نمایید:
آیدی اینستاگرام: @poryanezafat72
دیدگاهتان را بنویسید