تحلیل جامع ماده ۲۸ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان: نحوه مطالبه، وصول و بخشودگی جرایم مالیاتی

مقدمه

قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به عنوان یکی از مهم‌ترین اصلاحات ساختاری در نظام مالیاتی کشور، با هدف شفاف‌سازی مبادلات اقتصادی و جلوگیری از فرار مالیاتی، گامی بلند در جهت عدالت مالیاتی برداشته است. این قانون، صاحبان کسب‌وکار را ملزم به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی و ثبت اطلاعات معاملات در سامانه مودیان می‌نماید. اما هر قانون جامعی، ضمانت اجراهایی نیز دارد که عدم رعایت آن منجر به اعمال جرایم خواهد شد. در این میان، ماده ۲۸ این قانون، یکی از کلیدی‌ترین مواد است که به نحوه مطالبه، وصول و بخشودگی جرایم می‌پردازد و ارجاعی صریح به قانون مالیات‌های مستقیم دارد. شناخت دقیق این ماده، برای کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول قانون، از اهمیت بالایی برخوردار است تا هم از حقوق خود مطلع باشند و هم از تبعات عدم رعایت مقررات پیشگیری نمایند.

محتوای اصلی

تبیین ماده ۲۸ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان

ماده ۲۸ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به صراحت بیان می‌دارد: «کلیه جرایم موضوع این قانون مطابق قانون مالیات‌های مستقیم مطالبه، وصول و حسب مورد بخشوده می‌شود.» این ماده به وضوح ارتباط تنگاتنگ میان قانون جدید و قوانین مالیاتی پیشین، به خصوص قانون مالیات‌های مستقیم، را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، هرچند این قانون جرایم خاص خود را تعریف کرده است، اما فرآیندهای اجرایی مربوط به این جرایم، ازجمله چگونگی اعلام، اعتراض، وصول و امکان تخفیف یا بخشش آن‌ها، تابع اصول و رویه‌های مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم است. این رویکرد، ضمن حفظ یکپارچگی در نظام حقوق مالیاتی کشور، از ایجاد رویه‌های موازی و سردرگمی مودیان جلوگیری می‌کند.

نحوه مطالبه جرایم

مطالبه جرایم مالیاتی، نخستین گام در فرآیند اعمال ضمانت اجراهاست. بر اساس ماده ۲۸، این فرآیند عیناً طبق قانون مالیات‌های مستقیم صورت می‌گیرد. این بدان معناست که:

1. شناسایی تخلف: ابتدا سازمان امور مالیاتی کشور از طریق بازرسی، بررسی اطلاعات سامانه مودیان یا سایر روش‌ها، عدم رعایت مقررات توسط مودی را شناسایی می‌کند.
2. صدور برگ مطالبه جریمه: پس از شناسایی تخلف، برگ مطالبه جریمه (یا برگ تشخیص در صورت مرتبط بودن با بدهی مالیاتی اصلی) صادر و به مودی ابلاغ می‌شود. این برگ شامل نوع تخلف، میزان جریمه و مستندات قانونی آن است.
3. حق اعتراض مودی: مودی ۱۰ روز (در برخی موارد ۳۰ روز) از تاریخ ابلاغ برگ مطالبه، فرصت دارد تا نسبت به مفاد آن اعتراض نماید. اعتراض باید به صورت کتبی و مستدل به واحد مالیاتی مربوطه ارائه شود.
4. مراجع رسیدگی به اعتراضات: در صورت عدم توافق مودی و اداره امور مالیاتی، پرونده به هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی ارجاع داده می‌شود که این هیئت‌ها نیز طبق ضوابط قانون مالیات‌های مستقیم (مانند ماده ۲۴۴ و ۲۵۱ مکرر) عمل می‌کنند.

نحوه وصول جرایم

پس از قطعیت جریمه (چه از طریق عدم اعتراض مودی در مهلت مقرر، چه از طریق رأی قطعی هیئت‌های حل اختلاف یا مراجع بالاتر)، فرآیند وصول آغاز می‌شود. این فرآیند نیز کاملاً منطبق بر قانون مالیات‌های مستقیم است و شامل مراحل زیر می‌شود:

1. صدور برگ اجراییه: پس از قطعی شدن جریمه، واحد اجراییات اداره امور مالیاتی برگ اجراییه صادر و به مودی ابلاغ می‌نماید.
2. مهلت پرداخت: مودی معمولاً ۱۰ روز فرصت دارد تا پس از ابلاغ برگ اجراییه، نسبت به پرداخت جریمه اقدام کند.
3. عملیات اجرایی: در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، اداره امور مالیاتی مجاز است بر اساس مواد ۲۱۸ تا ۲۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم، نسبت به توقیف و فروش اموال مودی، از جمله توقیف حساب‌های بانکی، مطالبات نزد اشخاص ثالث و اموال منقول و غیرمنقول اقدام نماید.

بخشودگی جرایم مالیاتی

یکی از مهم‌ترین بخش‌های ماده ۲۸، امکان بخشودگی جرایم است. این امکان، فرصتی را برای مودیان فراهم می‌آورد تا در صورت احراز شرایط خاص، از تخفیف یا بخشش بخشی یا تمام جرایم خود بهره‌مند شوند. شرایط و رویه بخشودگی نیز تابع قانون مالیات‌های مستقیم و آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مربوطه است که عمدتاً شامل موارد زیر می‌شود:

1. حسن سابقه مودی: مودیانی که سابقه خوش حسابی و تمکین مالیاتی دارند، شانس بیشتری برای بخشودگی جرایم خواهند داشت.
2. عدم توانایی پرداخت: در مواردی که مودی به دلیل مشکلات مالی یا شرایط قهری (فورس ماژور) قادر به پرداخت جریمه نباشد، با ارائه مستندات لازم، امکان بخشودگی وجود دارد.
3. پرداخت اصل بدهی: در بسیاری از موارد، شرط اصلی بخشودگی جرایم، پرداخت اصل بدهی مالیاتی (در صورت وجود) است. در صورت پرداخت نقدی یا تسویه بدهی در مهلت مقرر، معمولاً سازمان امور مالیاتی نسبت به بخشودگی درصدی از جرایم اقدام می‌نماید.
4. اختیار سازمان امور مالیاتی: بر اساس ماده ۱۹۱ قانون مالیات‌های مستقیم، رئیس سازمان امور مالیاتی کشور یا اشخاصی که از طرف وی مجاز باشند، اختیار دارند که تمام یا قسمتی از جرایم مالیاتی را با رعایت ضوابط مقرر در آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد، ببخشند. این اختیار، انعطاف‌پذیری لازم را برای سازمان فراهم می‌آورد تا با در نظر گرفتن شرایط خاص هر مودی، تصمیم‌گیری نماید.
5. بخشنامه‌های سالیانه: هر ساله سازمان امور مالیاتی بخشنامه‌هایی را در خصوص درصد بخشودگی جرایم برای گروه‌های مختلف مودیان و در شرایط متفاوت صادر می‌کند. مودیان باید همواره آخرین بخشنامه‌ها را پیگیری نمایند.

نتیجه‌گیری

ماده ۲۸ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، نقشی محوری در اجرای صحیح و یکپارچه ضمانت اجراهای این قانون ایفا می‌کند. این ماده با ارجاع به قانون مالیات‌های مستقیم، رویه‌های استاندارد و مشخصی را برای مطالبه، وصول و بخشودگی جرایم تعریف نموده است. لذا، آگاهی کامل از مفاد این ماده و فرآیندهای مرتبط با آن، برای تمامی مودیان مالیاتی الزامی است. رعایت دقیق مقررات قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، نه تنها از تحمیل جرایم جلوگیری می‌کند، بلکه در صورت بروز تخلف ناخواسته، شناخت این ماده راه را برای استفاده از حقوق قانونی و امکان بخشودگی جرایم هموار می‌سازد. شفافیت و عدالت مالیاتی، مستلزم تعامل سازنده و آگاهانه مودیان با سازمان امور مالیاتی است.

سوالات متداول

۱. ماده ۲۸ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان به چه موضوعی می‌پردازد؟
این ماده به نحوه مطالبه، وصول و بخشودگی جرایم تعیین شده در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان اشاره دارد و تصریح می‌کند که کلیه این فرآیندها باید مطابق با قانون مالیات‌های مستقیم انجام شود.

۲. آیا جرایم این قانون قابل بخشودگی هستند؟
بله، بر اساس ماده ۲۸، جرایم این قانون نیز مانند سایر جرایم مالیاتی مشمول قانون مالیات‌های مستقیم، قابل بخشودگی هستند، مشروط بر اینکه شرایط و ضوابط مقرر در قانون و بخشنامه‌های مربوطه احراز شود.

۳. شرایط اصلی بخشودگی جرایم مالیاتی چیست؟
شرایط اصلی شامل حسن سابقه مالیاتی مودی، پرداخت اصل بدهی مالیاتی (در صورت وجود)، عدم توانایی پرداخت به دلایل مستند و تأیید شده، و رعایت ضوابط و بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی است. رئیس سازمان یا نمایندگان وی اختیار بخشودگی جرایم را دارند.

۴. مرجع رسیدگی به اعتراضات جرایم مالیاتی کجاست؟
مراجع رسیدگی به اعتراضات جرایم، ابتدا اداره امور مالیاتی مربوطه و در صورت عدم توافق، هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی بدوی و تجدیدنظر هستند که همگی طبق قانون مالیات‌های مستقیم عمل می‌کنند.

۵. نقش قانون مالیات‌های مستقیم در اجرای ماده ۲۸ چیست؟
قانون مالیات‌های مستقیم به عنوان مرجع اصلی و راهنمای رویه‌ای، چگونگی گام به گام مطالبه، ابلاغ، اعتراض، رسیدگی، وصول و حتی بخشودگی جرایم تعیین شده در قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را مشخص می‌کند.

جهت پرسش‌های بیشتر و مشاوره تخصصی، می‌توانید به صفحه اینستاگرام ما به آیدی @poryanezafat72 مراجعه فرمایید.